Οι γενάρχες

Παιδιά του Δία ήταν ο Έλληνας κι αυτού τα πρωτανίψια, ο Γραικός (γενάρχης των Γραικών) και τα δίδυμα Μάγνητας (γενάρχης των Μάγνητων) και Μακεδόνας (γενάρχης των Μακεδόνων). Παιδιά του ίδιου του Έλληνα ήταν ο Δώρος (γενάρχης των Δωριέων), ο Αίολος (γενάρχης των Αιολέων) κι ο Ξούθος. Εγγόνια του Έλληνα (παιδιά του Ξούθου) ήταν ο Ίωνας (γενάρχης των Ιώνων), ο Αχαιός (γενάρχης των Αχαιών) και ο Βιωτός (γενάρχης των Βοιωτών).

Τον ίδιο καιρό που ο Δίας έσμιγε με την μητέρα του Έλληνα, ο Ποσειδώνας πλάγιαζε με την Λιβύη. Απέκτησε γιους τον Βήλο και τον Αγήνορα, συνομήλικους με τον Έλληνα. Από τον Βήλο γεννήθηκαν ο Αίγυπτος και ο Δαναός που εγκαταστάθηκε στο Άργος, ενώ γιοι του Αγήνορα ήταν οι Κάδμος, Φοίνικας, Κίλικας, Φινέας και Θάσος και κόρη η Ευρώπη. Πρέπει να ήταν περίπου συνομήλικοι με τους Ίωνα, Αχαιό και Βοιωτό. Μαζί με τους αρχάνθρωπους και τους αυτόχθονες, συμπλήρωναν τους κύριους γενάρχες των Ελλήνων. Όλοι με θεϊκή καταγωγή από τον Δία, από τον Ποσειδώνα ή από την μάνα Γη.

Η γενιά του Φορωνέα

Παιδιά του Ουρανού και της Γης, οι Τιτάνες Ωκεανός και Τηθή απέκτησαν γιους τρεις χιλιάδες ποταμούς και κόρες τρεις χιλιάδες Ωκεανίδες. Ένας από τους ποταμούς αυτούς ήταν και ο Ίναχος της Αργολίδας. Παντρεύτηκε τη νύμφη Μελία (ή την Αργεία) κι απέκτησε γιους τον Φορωνέα, πρώτο θνητό κατά τις παραδόσεις του Άργους, τον Φηγέα, ίσως τον Πελασγό, ίσως τον Αιγιαλέα και κόρες σίγουρα την Ιώ και την Μυκήνη. Σεβαστός στους θεούς, ο Ίναχος ορίστηκε κριτής στη διαμάχη του Ποσειδώνα με την Ήρα, για την κατοχή του Άργους. Αποφάνθηκε υπέρ της Ήρας και καταδικάστηκε από τον θυμωμένο Ποσειδώνα να ξεραίνεται τα καλοκαίρια. Υπήρχε όμως και μια εκδοχή που επέμενε ότι ξεραίνεται τα καλοκαίρια με απόφαση του Δία, επειδή ο ποταμός τον κυνηγούσε και τον έβριζε, όταν ο αρχηγός των θεών άρπαξε την κόρη του, Ιώ.

Ο Φορωνέας, ο πρώτος γιος του Ίναχου και πρώτος θνητός, παντρεύτηκε τη Λαοδίκη (ή Τελεσιδίκη ή Πειθώ) κι απέκτησε πολλά παιδιά και περισσότερα εγγόνια. Αυτός κατά μια εκδοχή κατακύρωσε το Άργος στην Ήρα με τον Ποσειδώνα να εκδικείται ξεραίνοντας όλες τις πηγές της Αργολίδας. Με τους απογόνους του Φορωνέα, σχηματίστηκε λαός ευτυχισμένων ανθρώπων καθώς δεν υπήρχε τίποτα που να τους χωρίζει. Ζούσαν στην εξοχή ειρηνικά, έτρωγαν ό,τι η γη τους παρείχε και περνούσαν την ζωή τους χωρίς βάσανα κι αρρώστιες. Βασιλιά τους είχαν τον ίδιο τον Δία.

Όμως, κάποια στιγμή, οι άνθρωποι έγιναν τόσο πολλοί που οι καρποί της αργολικής γης δεν έφταναν για όλους κι άρχισαν να μαλώνουν μεταξύ τους. Μόνο ο Φορωνέας εξακολουθούσε να είναι ευσεβής και τίμιος. Ο Δίας βαρέθηκε να τους κυβερνά. Με προτροπή της Ήρας, ανέθεσε την βασιλεία της περιοχής στον συνετό Φορωνέα.

Ο νέος βασιλιάς παρέλαβε από τον Δία την φωτιά και δίδαξε τους υπηκόους του πώς να την χρησιμοποιούν στα σιδηρουργεία και στις θυσίες. Και τους έβαλε να κατοικήσουν πολλοί μαζί σε συνοικισμούς, έφτιαξε νόμους που να διέπουν τις μεταξύ τους σχέσεις και όρισε δικαστές να λύνουν τις διαφορές. Σύμφωνα με άλλη διήγηση, ο Φορωνέας συγκέντρωσε τους υπηκόους του σε μια μεγάλη πόλη που όμως, κάποια στιγμή, έπαψε να τους χωρά, οπότε ο θεός Ερμής τους σκόρπισε σε συνοικισμούς που, με τον καιρό, μεταβλήθηκαν σε πολιτείες, και τους έκανε να μιλούν διαφορετικές γλώσσες. Πια, δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

Παρ’ όλα αυτά, ο Φορωνέας συνέχισε να βασιλεύει στο Άργος, κράτησε το σκήπτρο εξήντα ολόκληρα χρόνια και πέθανε σε βαθιά γεράματα. Ζούσε ακόμα, όταν ο γιος του, Άπης, χρειάστηκε να εκστρατεύσει χρησιμοποιώντας ξύλα για όπλα και δέρματα για ασπίδες. Ο Φορωνέας προχώρησε στην δημιουργία κανονικών όπλων.

Ο Άπης διαδέχτηκε τον πατέρα του στον θρόνο του Άργους. Ονόμασε Απία όλη την περιοχή από τον Ισθμό και κάτω (την κατοπινή Πελοπόννησο) και κυβέρνησε τυραννικά. Τον αναφέρουν ως γιατρό και μάντη. Στο τέλος, τον σκότωσαν με μπαμπεσιά ο ίσως και γιος του, Θελξίονας (βασιλιάς στη Σικυώνα), και ο ανιψιός του (γιος του αδελφού του Εύροπα), Τελχίνος. Πέθανε άτεκνος. Αργότερα, οι Έλληνες πίστεψαν ότι έγινε ο θεός Σάραπης των Αιγυπτίων.

Τη συγκεκριμένη στιγμή, από τα παιδιά του Φορωνέα, κανένα δεν βρισκόταν στην Αργολίδα. Μόνο ο Άργος υπήρχε, ανιψιός του Φορωνέα, γιος του Δία και της αδελφής του, Νιόβης, της πρώτης θνητής. Ο θεογέννητος ήρωας έγινε βασιλιάς, πήρε γυναίκα του την Ευάδνη, κόρη του ποταμού Στρυμόνα, κι απέκτησε μαζί της γιους τον Ίασο (ή Έκβασο), τον Πείρασο (ή Πείραντο ή Πείρανθο ή Πειρήνα), τον Κρίασο, τον Επίδαυρο και την Τίρυνθα. Κατ’ άλλους και τον Φόρβα. Οι δυο έγιναν οικιστές της Επιδαύρου και της Τίρυνθας αντίστοιχα. Οι άλλοι, κατά περίπτωση, αναφέρονται ως διάδοχοι του Άργου. Πιο πιθανός είναι ο Ίασος ή Εκβασος. Απέκτησε γιο τον Αργείο Αγήνορα, διάδοχό του και πατέρα του Πανόπτη Άργου.

Όταν ο δεύτερος Άργος έγινε βασιλιάς, εμφανίστηκε στην Αρκαδία ένας ταύρος από την Κρήτη που προκαλούσε καταστροφές. Ο ταύρος αυτός ήταν πανέμορφος και άλλαζε χρώμα τρεις φορές την ημέρα (άσπρο, πορφυρό, μαύρο). Όλο το σώμα του ήταν γεμάτο στίγματα που είχαν τη μορφή αστεριών. Ο Άργος κατάφερε και τον σκότωσε, τον έγδαρε, φόρεσε την δορά του κι έτσι απέκτησε τα τόσα μάτια που σκέπαζαν όλο το κορμί του. Γι’ αυτό τον είπαν Πανόπτη. Κατάφερνε να ξεκουράζεται κρατώντας τα μισά μάτια κλειστά και τα άλλα μισά ανοιχτά, οπότε κανένας δεν μπορούσε να τον πιάσει στον ύπνο. Αντίθετα, αυτός έπιασε την Έχιδνα στον ύπνο και τη σκότωσε, επειδή άρπαζε τους διαβάτες. Πολέμησε και εναντίον ενός Σάτυρου που έκλεβε τα κοπάδια των κατοίκων της Αρκαδίας. Τον σκότωσε. Σκότωσε και τους δολοφόνους του βασιλιά Άπη (τον Θελξίονα και τον Τελχίνο). Όπως και ο πρόγονος συνονόματός του, ο Πανόπτης Άργος παντρεύτηκε κόρη ποταμού. Την Ισμήνη που είχε πατέρα τον Ασωπό. Κι όπως εκείνος, απέκτησε γιο που ονομάστηκε Ίασος.

Είχαν περάσει έξι γενιές θνητών αφότου γεννήθηκαν ο Φορωνέας και η Ιώ. Αναφέρθηκε ήδη ότι ο Φορωνέας ήταν θνητός. Η Ιώ όμως όχι. Εξακολουθούσε να είναι νέα και όμορφη και ερωτευμένη με τον Δία. Ο Άργος μπλέχτηκε στην ιστορία τους. Πολλοί ερευνητές ταυτίζουν τον Πανόπτη με τον γιο του Δία και της Νιόβης καθώς τόσες γενιές απόσταση είναι πολλές, ενώ η εκδίκηση της δολοφονίας του Άπη, τρεις γενιές μετά την διάπραξή της, ούτε στη μυθολογία μπορεί να σταθεί. Αν Πανόπτης Άργος και Άργος γιος του Δία ταυτιστούν, απλά ο ανεψιός εκδικήθηκε την δολοφονία του θείου του.

(τελευταία επεξεργασία, 27 Ιανουαρίου 2021)