Η 8η Ιανουαρίου στην ιστορία

                                                        8 Ιανουαρίου 1959

                                              Ο Φιντέλ Κάστρο στην Αβάνα

Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος βρήκε την Κούβα να σέρνεται στο αμερικανικό άρμα και να κηρύσσει κι αυτή τον πόλεμο εναντίον των κεντρικών ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών. Όμως, στη δεκαετία του ‘20, οι επαναστάσεις φούντωσαν. Ως το 1933. Τη χρονιά εκείνη, ένας 32χρονος λοχίας, ο Σαλντιβάρ Φουλκένθιο Μπατίστα, ανακάλυψε πως το πιο εύκολο πράγμα ήταν να γίνει δικτάτορας. Και έγινε. Οι Αμερικανοί έσπευσαν να τον αγκαλιάσουν. Είχαν βρει ένα ντόπιο στήριγμα, αρκετά ισχυρό. Ο Μπατίστα έκανε εκλογές το 1940 κι απέκτησε και τον μανδύα της λαϊκής έγκρισης ως πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το πράγμα στράβωσε το 1952, οπότε αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος εγκαθιδρύοντας απροκάλυπτη πια δικτατορία.

Στα χρόνια αυτά, είχε ανατείλει το άστρο του Φιντέλ Κάστρο και ήδη μεσουρανούσε. Είχε γεννηθεί στις 13 Αυγούστου 1927, στην πόλη Σαντιάγκο ντε Κούμπα από πατέρα ιδιοκτήτη φυτειών ζαχαροκάλαμου. Φοίτησε σε κολέγιο Ιησουϊτών και στη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου της Αβάνας. Ως δικηγόρος, εξελίχθηκε σε προστάτη των φτωχών, στους οποίους παρείχε δωρεάν τις υπηρεσίες του, όταν είχαν προβλήματα με το άγριο καθεστώς του Μπατίστα.

Γρήγορα ανακάλυψε ότι η ελευθερία δεν κερδίζεται στις αίθουσες των δικαστηρίων. Με τον αδερφό του Ραούλ, οργάνωσε το επαναστατικό κίνημα των Κουβανών καταπιεσμένων. Η εξέγερση ξέσπασε στις 26 Ιουλίου 1953, με επίθεση σε κρατικούς στρατώνες. Το εγχείρημα απέτυχε αλλ’ ήδη είχαν μπει τα θεμέλια για τη δημιουργία του θρύλου. Ο Φιντέλ σύρθηκε στη φυλακή με μια καταδίκη 15 χρόνων. Το 1954, αποφυλακίστηκε χάρη σε μια γενική αμνηστία. Έφυγε στο εξωτερικό.

Ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό, γνωρίστηκε με τον Τσε Γκουεβάρα κι οργάνωσε την επαναστατική του ομάδα, στην οποία έδωσε το όνομα «Κίνημα της 26ης Ιουλίου», σε ανάμνηση της πρώτης του προσπάθειας. Ο ίδιος, ο αδερφός του Ραούλ, ο Τσε κι ογδόντα ακόμα πατριώτες επέστρεψαν κρυφά στην Κούβα με τη θρυλική θαλαμηγό «Γκράμμα».

Ήταν 2 Δεκεμβρίου 1956, όταν έγινε η μυστική απόβαση της ομάδας. Δυο χρόνια αργότερα, τα πάντα είχαν αλλάξει. Ο ανταρτοπόλεμος ξεκίνησε από τα απόρθητα βουνά της Σιέρα Μαέστρα και γρήγορα πήρε διαστάσεις τυφώνα. Με μανιφέστο του, το 1958, ο Κάστρο καλούσε τον λαό σε ολοκληρωτικό πόλεμο.

Το σάπιο καθεστώς του Μπατίστα άρχισε να καταρρέει. Γρήγορα οι Αμερικανοί κατάλαβαν πως δεν μπορούσε να τους προφυλάξει. Άρχισαν να εγκαταλείπουν την ύπαιθρο κι έπειτα και την ίδια την πρωτεύουσα, Αβάνα. Τέλη του 1958, η επανάσταση είχε μεταφερθεί στην ίδια την άλλοτε φαντασμαγορική πόλη. Οι οδομαχίες δεν κράτησαν πολύ.

Την Πρωτοχρονιά του 1959, ο δικτάτορας Μπατίστα το έσκαγε στην Δομινικανική Δημοκρατία, ενώ η Αβάνα έπεφτε στα χέρια των επαναστατών. Η θριαμβευτική είσοδος του Φιντέλ Κάστρο στην πρωτεύουσα έγινε στις 8 Ιανουαρίου. Πέντε εβδομάδες αργότερα, στις Φεβρουαρίου 1959, ο γενειοφόρος επαναστάτης ορκιζόταν πρωθυπουργός.

                                                             8 Ιανουαρίου 1324

                                                      Τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο

Γέρος, εβδομήντα χρόνων, ο Μάρκο Πόλο έκλεισε τα μάτια του για τελευταία φορά στις 8 Ιανουαρίου 1324. Όλα τα θαυμαστά, που είχε δει, βρίσκονται γραμμένα στο «Βιβλίο των Θαυμάτων του κόσμου». Είχε εκδοθεί 32 χρόνια πριν, όταν, αιχμάλωτος πολέμου, βρισκόταν στη φυλακή της Τζένοβα.

Γεννήθηκε στη Βενετία, το 1254, κι ήταν μόλις 17 χρόνων, όταν, το 1271, ο πατέρας του, Νικολό, κι ο θείος του, Ματέο Πόλο, τον πήραν μαζί τους σ’ ένα παραμυθένιο ταξίδι. Έφτασαν με πλοίο στη Συρία κι από κει πέρασαν στην Αρμενία και διάβηκαν το πανύψηλο Αραράτ, όπου κατά τη Βίβλο κάθισε η κιβωτός του Νώε. Συνέχισαν το ταξίδι, περνώντας την Τουρκομανία, τη Γεωργία, τις Σιδερένιες Πύλες του Μεγαλέξανδρου, τη Μοσούλη, τη Βαγδάτη και το οροπέδιο του Παμίρ. Χρειάστηκαν πάνω από τριάντα μέρες για να διασχίσουν την έρημο Γκόμπι και την περιοχή του στυγερού «Γέρου του βουνού». Περίπου ένα χρόνο στάθηκαν στο Καν Τσέου, για να αγοράσουν και να πουλήσουν εμπορεύματα. Έφτασαν, κάποτε, στο Κα Πινγκ Φου, όπου βρίσκονταν τα θερινά ανάκτορα του αυτοκράτορα της Κίνας.

Ένας Μογγόλος, εγγονός του Τζένγκινς Χαν, ήταν ο αυτοκράτορας: Ο σοφός Κουμπλάι Χαν, που αγάπησε τον Μάρκο Πόλο. Ο νεαρός ταξιδιώτης έγινε πρεσβευτής και υπουργός του αυτοκράτορα κι είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την απέραντη Κίνα από κοντά. Η Δύση τη νόμιζε χώρα άγρια κι απολίτιστη αλλά ο Μάρκο Πόλο έβλεπε πως ο πολιτισμός της ήταν ανώτερος από τον ευρωπαϊκό. Οι συναλλαγές γίνονταν με χαρτονόμισμα, τα ταχυδρομεία κι οι επικοινωνίες ήταν άψογα οργανωμένες, οι δρόμοι πλακόστρωτοι και άνετοι, η βιομηχανία σε ακμή και μια μαύρη πέτρα, που έβγαζαν από τη γη, έδινε ενέργεια. Η Ευρώπη θα αργούσε ακόμη ν’ ανακαλύψει το κάρβουνο.

Δεκαοχτώ χρόνια έμεινε ο Μάρκο Πόλο στην Κίνα. Ό,τι είδε, το σημείωσε. Κατέγραψε κι όσα του αφηγήθηκαν, για μέρη που δεν γνώρισε ο ίδιος. Μάζεψε πληροφορίες για τη Σιβηρία και την Ιαπωνία, έζησε στο παλάτι με τη μεγάλη αίθουσα που χωρούσε 5.000 ανθρώπους, θαύμασε τους στάβλους με τα 10.000 άλογα του αυτοκράτορα και, κάποτε, πήρε το δρόμο της επιστροφής. Ο Κουμπλάι του εμπιστεύτηκε την κόρη του, να την παραδώσει στον Πέρση αρραβωνιαστικό της, στο Ορμούζ. Ξεκίνησαν με πλοία για το μακρινό ταξίδι.

Ο Κουμπλάι πέθανε, το 1290, ενώ ο Μάρκο Πόλο συνέχιζε το μεγάλο ταξίδι. Γύρισε στη Βενετία το 1295, ολόκληρα 24 χρόνια αφότου είχε φύγει. Τότε ήταν που ξέσπασε ο πόλεμος με την Τζένοβα. Ο Μάρκο Πόλο πιάστηκε αιχμάλωτος και κλείστηκε στη φυλακή. Εκεί, γνώρισε τον μυθιστοριογράφο Ριστισιέν από την Πίζα, στον οποίο υπαγόρευσε τα όσα είχε δει. Το «Βιβλίο των θαυμάτων του κόσμου» ήταν έτοιμο το 1296. Έκπληκτος ο κόσμος μάθαινε για τα παραμυθένια μέρη που ο μεγάλος ταξιδευτής είχε γνωρίσει. Τον αποφυλάκισαν κι έζησε τιμημένα άλλα 28 χρόνια, ως τις 8 Ιανουαρίου 1324.