Η 5η Μαΐου στην ιστορία
5 Μαΐου 1945
Το τέλος στην Ευρώπη
Ο ναύαρχος Καρλ Ντένιτς, διάδοχος του Χίτλερ για πέντε μέρες, έδωσε την έγκρισή του κι ένας στρατηγός υπέγραψε την άνευ όρων παράδοση των γερμανικών δυνάμεων που βρίσκονταν στη Βόρεια Γερμανία και στις Ολλανδία, Δανία και Νορβηγία. Ήταν 5 Μαΐου 1945. Στον Νότο, τα πράγματα έγιναν πιο επίσημα. Ήταν ξημερώματα, 7 Μαΐου 1945, όταν ο στρατηγός Άλφρεντ Γιοντλ υπέγραφε την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας στους συμμάχους και δήλωνε: «Ο γερμανικός λαός επαφίεται στη γενναιοψυχία των νικητών». Ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος έχει τελειώσει στην Ευρώπη. Οι δημοσιογράφοι διατάχθηκαν να αποκρύψουν την είδηση, να μην ενοχληθεί ο Στάλιν, καθώς η σχετική τελετή έγινε στη Ρεμς της Γαλλίας κι όχι στο Βερολίνο, όπως ο ίδιος επιθυμούσε. Ο ανταποκριτής του Ασοσιέτεντ Πρες, Έντμοντ Κένεντι, παρέκαμψε τη λογοκρισία και μετέδωσε την είδηση. Ο κόσμος όλος πανηγύριζε. Οι δυτικοί σύμμαχοι έσπευσαν να βεβαιώσουν τον Στάλιν ότι η τελετή θα επαναλαμβανόταν στο Βερολίνο, τη μεθεπομένη, 9 του μήνα. Αυτή τη φορά, για λογαριασμό της Γερμανίας υπέγραψε ο στρατάρχης Γουλιέλμος Κάιτελ, αρχηγός του γερμανικού επιτελείου. Στη δίκη της Νυρεμβέργης, ο Ντένιτς καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Ο Κάιτελ σε θάνατο κι εκτελέστηκε το 1946. Κι οι δυο βρέθηκαν ένοχοι εγκλημάτων πολέμου.
1789: Συνέρχεται στις Βερσαλλίες το Συμβούλιο των Γενικών Τάξεων, που οδήγησε στη γαλλική επανάσταση.
1821: Πεθαίνει ο Ναπολέων Βοναπάρτης εξορισμένος από το 1815 στο νησάκι του Ατλαντικού Αγία Ελένη και ξεχασμένος από εχθρούς και φίλους.
1860: Ο Ιωσήφ Γαριβάλδης με τους «Χίλιους Ερυθροχίτωνές» του αποπλέει από την Γένοβα για να κυριεύσει τη Νάπολη και τη Σικελία.
1930: Στις Ινδίες, συλλαμβάνεται από τους Βρετανούς ο Μαχάτμα Γκάντι ως εισηγητής του κινήματος της «ολικής πολιτικής ανυπακοής».
1936: Ο Ιταλός στρατηγός Μπαντόλιο καταλαμβάνει την Αντίς Αμπέμπα. Την ίδια μέρα, το 1941, ο Χαϊλέ Σελασιέ επιστρέφει στην απελευθερωμένη πρωτεύουσα της Αιθιοπίας.
1945: Στην Αυστρία, απελευθερώνονται οι Γάλλοι πολιτικοί Ρεϊνό και Νταλαντιέ και ο Αυστριακός πρώην καγκελάριος, Σούσνιγκ, οι οποίοι είχαν φυλακιστεί από τους Ναζί. Ρωσικές δυνάμεις κυριεύουν το Πεδεμόντιο, απ’ όπου εκτοξεύονταν οι πύραυλοι V1 και V2. Ο οπαδός του Μουσολίνι, ποιητής Έζρα Πάουντ συλλαμβάνεται στην Ιταλία για προδοσία.
1955: Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας γίνεται κυρίαρχο κράτος, καθώς τερματίζεται και επίσημα η συμμαχική κατοχή. Την ίδια μέρα η χώρα μπαίνει στο ΝΑΤΟ.
1981: Ο Ιρλανδός αγωνιστής Μπόμπι Σαντς πεθαίνει στις φυλακές Μέιζ της Βόρειας Ιρλανδίας μετά από απεργία πείνας που κράτησε περισσότερο από 60 ημέρες. Τον ακολούθησαν ακόμη 10 «μάρτυρες του ΙΡΑ».
1991: Κυκλώνας σαρώνει το Μπαγκλαντές σκοτώνοντας 100.000 ανθρώπους.
2000: Με 330 ψήφους σε σύνολο 550, ο 59χρονος Αχμέτ Νετζντέντ Σεζέρ εκλέγεται πρόεδρος της Τουρκίας, θέτοντας τέλος στην «εποχή Ντεμιρέλ», που βρισκόταν στη θέση αυτή από τις 16 Μαΐου 1993.
2002: Με το 82% των ψήφων, ο Ζακ Σιράκ επανεκλέγεται πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, αφήνοντας τον αντίπαλό του ακροδεξιό Ζαν Μαρί Λεπέν με λιγότερες από το 18% των ψήφων. Ο αποκλεισμός του σοσιαλιστή Ζοσπέν από τον δεύτερο γύρο, έφερε τον Ζαν Σιράκ να ξεπερνά σε ποσοστό ακόμα και το 78,5% του Κάρολου Ντε Γκολ το 1958, όταν είχε «ιδρύσει» την 5η Γαλλική Δημοκρατία.
2005: Στις βρετανικές εθνικές εκλογές, το Εργατικό κόμμα του Τόνι Μπλερ εξασφαλίζει την απόλυτη πλειοψηφία και την τρίτη συνεχόμενη τετραετία του στην κυβέρνηση.
2010: Μεγαλειώδης ειρηνική διαδήλωση περίπου 100.000 ατόμων εναντίον των μέτρων που επιβάλλει η τρόικα (Ε.Ε., Ε.Κ.Τ, Δ.Ν.Τ.) προκειμένου να δανείσει την Ελλάδα, σκιάζεται από τον θάνατο τριών εργαζόμενων (Παρασκευή Ζούλια, 35 ετών, Αγγελική Παπαθανασοπούλου, 32 ετών και Επαμεινώνδας Τσακάλης, 36 ετών) στην τράπεζα Μαρφίν – Εγνατία εξαιτίας ασφυξίας. Την προκάλεσε ο καπνός φωτιάς από μολότοφ που εκσφενδόνισαν κουκουλοφόροι.
Η 5η Μαΐου στον πολιτισμό
5 Μαΐου 1945
Μαουτχάουζεν
Στις 5 Μαΐου 1945, την ώρα που οι Γερμανοί παραδίδονταν, ένα αμερικανικό τανκ κατέβαινε πλάι στον Δούναβη, κοντά στην πόλη Λιντζ της Αυστρίας. Κάποιος από το πλήρωμα διέκρινε στο βάθος κάτι σαν άθλιο στρατόπεδο. Το τανκ στράφηκε κατά κει. Σε λίγο, βρισκόταν μπροστά στο στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν. Ακάθεκτο, το τανκ όρμησε στην πύλη και την έλιωσε κάτω από τις ερπύστριες. Όμως, το γερμανικό στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν δεν ήταν σαν κι αυτά που φαντάζονταν τα μέλη του πληρώματος του τανκ. Μέσα σ’ ελάχιστα δευτερόλεπτα, ένα ανατριχιαστικό πλήθος από 30.000 ζωντανούς σκελετούς με ριγέ κουρελιασμένες πιτζάμες περικύκλωσε αλαλάζοντας το άρμα.
Οι Αμερικανοί τα έχασαν. Κάτι είχαν ακούσει για στρατόπεδα εξόντωσης αλλά τα θεωρούσαν υπερβολές. Κάποιοι Γερμανοί βγήκαν να παραδοθούν. Δεν πρόλαβαν. Οι ζωντανοί σκελετοί απέκτησαν πρωτόγνωρη δύναμη, χύθηκαν πάνω τους, τους ποδοπάτησαν, τους έπνιξαν, τους έσφαξαν. Τα κουρέλια βγήκαν, κάπου βρέθηκε λαδομπογιά, ξεφύτρωσαν αυτοσχέδιες σημαίες αμερικάνικες, σοβιετικές, εγγλέζικες, ελληνικές, γιουγκοσλάβικες, τσέχικες. Κάθε λαός αντιπροσωπευόταν από τους ζωντανούς εκείνους σκελετούς. Κάποιοι βρήκαν τη δύναμη να τραγουδήσουν. Μερικοί χόρευαν. Οι Αμερικανοί έμεναν απολιθωμένοι. Χρειάστηκε να περάσουν κάμποσες ώρες για να μπει κάποια τάξη.
Από καιρό, στις κυβερνήσεις των ουδετέρων κρατών, στην έδρα του Ερυθρού Σταυρού και στο Βατικανό έφταναν εκθέσεις που μιλούσαν για τα στρατόπεδα εξόντωσης αντιπάλων των ναζί. Η συμμαχική προπαγάνδα δεν τις χρησιμοποίησε. Αρνιόταν να δεχτεί πως ήταν δυνατό να υπάρχει η φρίκη αυτή. Η πραγματικότητα ήταν ακόμα πιο φρικτή, πέρα από τα όρια της πιο αχαλίνωτης νοσηρής φαντασίας.
Οι πρώτοι θάλαμοι αερίων ομαδικής εξόντωσης στήθηκαν στο Άουσβιτς της Πολωνίας, στον ποταμό Σόλα. Στα κρεματόριά του βρήκαν το θάνατο 4.000.000 άνθρωποι, Εβραίοι και Ρώσοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Η λέξη Νταχάου έγινε το συνώνυμο της απανθρωπιάς: Ήταν στρατόπεδο εξόντωσης και χειρουργικών πειραμάτων πάνω σε ανθώπους, στη Βαυαρία. Το Ράβενσπρις στην Ανατολική Γερμανία, κοντά στο Πότσδαμ, εξειδικευόταν στην εξόντωση γυναικών. Στο Μπούχενβαλντ, βορειοανατολικά της Βαϊμάρης, γλίτωσαν 32.000 καθώς η άτακτη φυγή των ναζί άφησε μισοτελειωμένη τη διαδικασία. Στο Μπέργκεν Μπέλσεν, κοντά στον ποταμό Τσέλε στο Ανόβερο, οι ομαδικοί λάκκοι έχασκαν με χιλιάδες ασκέπαστα πτώματα να περιμένουν λίγο χώμα για ταφή.
Το πρώτο δέος διαδέχτηκε η ντροπή. Και την ντροπή ένας απέραντος θυμός για τα ανθρώπινα κτήνη του ναζισμού. Ο Χίτλερ, ο Γκέρινγκ, ο Χίμλερ αυτοκτόνησαν πριν να δικαστούν. Ο Γκέμπελς, πριν να τον εκτελέσουν. Όμως, η Νέμεση περίμενε στη Νυρεμβέργη, έστω και κουτσή.
1800: Γεννιέται ο Λουδοβίκος Χριστόφορος Φραγκίσκος Ασέτ (Hachette), Γάλλος ιδρυτής (1826) του ομώνυμου εκδοτικού οίκου. Πέθανε το 1864.
1818: Γεννιέται στο Τριρ της Γερμανίας ο φιλόσοφος και οικονομολόγος Καρλ Μαρξ, εισηγητής του επιστημονικού σοσιαλισμού, συντάκτης με τον Φρίντριχ Ενγκελς του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου» (1848), ιδρυτής της Α΄ Διεθνούς και συγγραφέας του έργου «Το κεφάλαιο» (1867). Πέθανε στις 14 Μαρτίου 1883.
1867: Γεννιέται η Αμερικανίδα δημοσιογράφος και ερευνήτρια, Νέλι Μπλάι. Προσπαθώντας να ξεπεράσει τον μυθικό Φιλέα Φογκ (ήρωα του Ιουλίου Βερν στο μυθιστόρημα «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες»), έκανε τον γύρο του κόσμου σε 72 ημέρες.
1913: Γεννιέται ο Αμερικανός αστέρας του κινηματογράφου και του θεάτρου, Τάιρον Πάουερ. Έγινε γνωστός με τους ρόλους τους στις ταινίες: «Το σημάδι του Ζορό» και «Μάρτυρας κατηγορίας».
1961: Ο Άλαν Σέπαρντ είναι ο πρώτος Αμερικανός, που εκτοξεύεται στο διάστημα. Η εκτόξευση είναι βαλλιστική, χωρίς περιφορά γύρω από τη Γη. Θ' ακολουθήσει, σε κανονική τροχιά, ο Τζον Γκλεν.
2002: Με 89 – 83, ο Παναθηναϊκός νικά την Κίντερ Μπολόνια στον τελικό της Ευρολίγκας και στέφεται πρωταθλητής Ευρώπης στο μπάσκετ, για τρίτη φορά στην ιστορία του.