Η 20ή Μαρτίου στην ιστορία
20 Μαρτίου 1916
Η κατάρρευση της Σερβίας
Η υπογραφή της βουλγαρογερμανικής συνθήκης (6 Σεπτεμβρίου 1915) και η επιστράτευση των Βουλγάρων (9 του μήνα) προκάλεσαν την άμεση αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης (Βενιζέλου). Διέταξε επιστράτευση, κάλεσε τις δυνάμεις της Αντάντ να χρησιμοποιήσουν τη Θεσσαλονίκη για στήριξη των Σέρβων και ζήτησε από τον βασιλιά να τιμήσει την υπογραφή του στην ελληνοσερβική συνθήκη (της 19ης Μαΐου 1913). Ο Κωνσταντίνος αρνήθηκε. Η απόβαση των Αγγλογάλλων στη Θεσσαλονίκη ολοκληρώθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου.
Ο Σέρβος αρχιστράτηγος, Ράντομιρ Πούτνικ, διέθετε 200.000 άνδρες και το μόνο που είχε να κάνει ήταν να διεξάγει πόλεμο φθοράς, με την ελπίδα ότι η ελληνική και η αγγλογαλλική βοήθεια θα έφθαναν έγκαιρα. Πληροφορήθηκε ότι ελληνική δεν θα έφθανε ποτέ. Της Αντάντ αργούσε. Κι ο εχθρός οργανωνόταν: Επτά γερμανικές και αυστριακές μεραρχίες μαζεύονταν στη δυτική μεριά, κοντά στην κοιλάδα που σχηματίζουν ο Δούναβης και ο Σαύος. Άλλες επτά γερμανικές μεραρχίες συγκεντρώνονταν βόρεια του Δούναβη. Και δυο διπλές βουλγαρικές ήταν έτοιμες να εισβάλουν από τα ανατολικά σύνορα της Σερβίας.
Η προπαρασκευή πυροβολικού ξεκίνησε στις 5 Οκτωβρίου 1915. Η επίθεση εκδηλώθηκε στις 6 του μήνα. Στις 9, αυστριακές και γερμανικές δυνάμεις κυρίευαν το Βελιγράδι, ενώ οι Βούλγαροι εισέβαλλαν στη Σερβία από τα ανατολικά. Οι Σέρβοι συνεχώς υποχωρούσαν, ενώ οι Αγγλογάλλοι που κινήθηκαν από τη Θεσσαλονίκη να τους βοηθήσουν, κόλλησαν έξω από τα ελληνικά σύνορα όπου τους σταμάτησαν οι Βούλγαροι. Ο σερβικός στρατός εξοντωνόταν. Υπολείμματά του στριμώχνονταν στη νοτιοδυτική Σερβία, με τον Πούτνικ να προσπαθεί κάτι να κάνει, δίνοντας εντολές από το φορείο με το οποίο τον μετέφεραν. Μαζί τους ακολουθούσε ο βασιλιάς Πέτρος.
Οι Αγγλογάλλοι αναγκάστηκαν να γυρίσουν άπρακτοι στη Θεσσαλονίκη (18 Δεκεμβρίου). Η καταδίωξη των Σέρβων από τους Γερμανούς, Αυστριακούς και Βούλγαρους σταμάτησε όταν ό,τι απέμεινε από τον σερβικό στρατό πέρασε στην Αλβανία. Μέσα στον άγριο χειμώνα και διαβαίνοντας δυσπρόσιτα βουνά, οι Σέρβοι, στρατός και πρόσφυγες, έφτασαν στην Αδριατική. Στις 20 Μαρτίου 1916, πέρασαν στην Κέρκυρα. Ο Πούτνικ έφυγε στη γαλλική Νίκαια. Πέθανε εκεί στις 17 Μαΐου 1917, στα εβδομήντα του χρόνια.
Η κατάληψη της Σερβίας είχε ολοκληρωθεί από τις 4 Δεκεμβρίου 1915, όταν οι Βούλγαροι μπήκαν στο Μοναστήρι. Οι Αυστριακοί στράφηκαν στο ξεχασμένο Μαυροβούνιο. Ως τις 23 Ιανουαρίου 1916, το είχαν κυριεύσει, με τον βασιλιά του, Νικόλαο, να έχει διαφύγει στο εξωτερικό.
1815: Ο Ναπολέων Βοναπάρτης μπαίνει θριαμβευτικά στο Παρίσι, έχοντας δραπετεύσει από την Έλβα. Ξεκινά η περίοδος των «εκατό ημερών», που έληξε με τη μάχη στο Βατερλό.
1821: Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης με 150 άνδρες μπαίνει στην Καλαμάτα για να ενισχύσει δήθεν τη φρουρά της πόλης.
1900: Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Χέι, ανακοινώνει ότι η χώρα του συμφώνησε με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις να διατηρηθούν ανοιχτές οι πύλες του εμπορίου στην Κίνα. Η απόφαση πάρθηκε μετά την κατάρρευση της επανάστασης των Μποξέρ.
1913: Προβλήματα προκύπτουν στον καθορισμό των νότιων συνόρων του νέου κράτους που θα ονομαστεί Αλβανία, καθώς η τριμερής συμμαχία και η Ελλάδα διαφωνούν ως προς τα ακριβή σημεία όπου θα πρέπει να γίνει η χάραξη.
1923: Τουρκική αντιπρόταση στη Λοζάννη ζητεί τα σύνορα με την Ελλάδα να καθοριστούν στη μέση του ρου του ποταμού Έβρου και τα κατακυρωθεί στην Τουρκία, εκτός από την Ίμβρο και την Τένεδο, και το Γαϊδουρονήσι.
1929: Πεθαίνει σε ηλικία 77 ετών ο αρχιστράτηγος της Γαλλίας, Φερδινάνδος Φος. Ήταν διοικητής των Συμμαχικών δυνάμεων κατά τους καθοριστικούς τελευταίους μήνες του Α¨ Παγκοσμίου πολέμου.
1933: Ανοίγει στο Νταχάου της Γερμανίας το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης.
1995: Τουρκικός στρατός περίπου 35.000 ανδρών εισβάλλει στο Ιράκ, σε μια επιχείρηση γενοκτονίας του Κουρδικού λαού.
2003: Χωρίς έγκριση από τον ΟΗΕ και παρά τις παγκόσμιες κινητοποιήσεις λαών και κυβερνήσεων, οι Αμερικανοί ξεκινούν πόλεμο εναντίον του Ιράκ, με βομβαρδισμό της Βαγδάτης.
Η 20ή Μαρτίου στον πολιτισμό
20 Μαρτίου 1912
Θάνατος στο Νότιο Πόλο
Στις 15 Ιουνίου 1911, ο διάσημος Άγγλος εξερευνητής, Ρόμπερτ Σκοτ, ξεκίνησε από την Αγγλία με το πλοίο του «Νέα Γη» και με σκοπό να φθάσει πρώτος στον Νότιο Πόλο. Τον ίδιο καιρό και με τον ίδιο σκοπό, ξεκινούσε από τη Νορβηγία ένας άλλος εξερευνητής: Ο Ροάλντ Αμούνδσεν (βλ. 1/11/1911 και 14/11/1911). Στις 18 Ιανουαρίου 1912, έπειτα από αφάνταστες ταλαιπωρίες, ο Σκοτ και τέσσερις σύντροφοί του έφτασαν στο Νότιο Πόλο. Μια δυσάρεστη έκπληξη τους περίμενε. Ακριβώς στη νοητή γραμμή του άξονα της γης, μια νορβηγική σημαία ήταν μπηγμένη στον πάγο. Ο Ροάλντ Αμούνδσεν τον είχε νικήσει: Ήταν εκεί, στις 14 του περασμένου Δεκεμβρίου. Ο Ρόμπερτ Σκοτ έμπηξε την αγγλική σημαία λίγο πιο κει και, περίλυπος, πήρε το δρόμο της επιστροφής.
Ο καιρός χειροτέρευε. Το θερμόμετρο κατέβαινε πιο κάτω από τους σαράντα βαθμούς υπό το μηδέν. Δυο ακόμα πέθαναν. Ο Σκοτ συνέχιζε στα τυφλά. Οι χιονοθύελλες σάρωναν κι ο κόσμος της σιωπής αντιβούιζε από το σύριγμα του ανέμου. Στις 20 Μαρτίου, δεν αντέχανε πια. Έστησαν μια σκηνή, συμπλήρωσαν δυο λέξεις στο ημερολόγιο της πορείας και ξάπλωσαν περιμένοντας το θάνατο. Κοιμήθηκαν και δεν ξαναξύπνησαν. Τους βρήκαν, αργότερα, νεκρούς μόλις είκοσι χιλιόμετρα μακριά από τη βάση τους.
1727: Πεθαίνει ο μεγάλος Άγγλος φυσικομαθηματικός Ισαάκ Νεύτων. Το 1687, δημοσίευσε το έργο του για την ουράνια μηχανική. Διατύπωσε τις θεωρίες για την παγκόσμια έλξη και για τον απειροστικό λογισμό και ανάλυσε το φως. Γεννήθηκε το 1642.
1828: Γεννιέται ο Ερρίκος Ίψεν, Νορβηγός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας («Το Κουκλόσπιτο», «Οι Βρικόλακες», «Έντα Γκάμπλερ» κ.λπ.). Στα έργα του, παίζει με τις ανθρώπινες σχέσεις δημιουργώντας αυτό που αποκλήθηκε «ιψενικό τρίγωνο». Πέθανε το 1906.
1915: Γεννιέται στη Ρωσία ο πιανίστας Σβιατοσλάβ Ρίχτερ.
1945: Πεθαίνει ο εκδότης και ποιητής, λόρδος Άλφρεντ Μπρους Ντάγκλας. Πενήντα χρόνια νωρίτερα, η σχέση του με τον Όσκαρ Ουάιλντ έγινε αιτία ο τελευταίος να συρθεί σε δίκη και να καταδικαστεί ως ομοφυλόφιλος.
1991: Εγκαινιάζεται το Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα…
2010: Για πρώτη φορά μετά το 1821, εκρήγνυται το γειτονικό στον παγετώνα Eyjafjallajoekull ηφαίστειο της Ισλανδίας. Ένα μήνα αργότερα, η ηφαιστειακή τέφρα που απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη, θα γίνει αιτία να ακυρώνονται καθημερινά χιλιάδες αεροπορικές πτήσεις, με ημερήσια ζημιά 200.000.000 ευρώ.
2011: Τρεις αγωνιστικές πριν από τη λήξη της περιόδου και νικώντας την ΑΕΚ 6 – 0, ο Ολυμπιακός κατακτά το 38ο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στην ιστορία του, ένα περισσότερο από το σύνολο όλων μαζί των άλλων ομάδων.